Pencemaran plastik merupakan isu global yang penting untuk ditangani. Walau bagaimanapun, masih ramai orang tidak mengambil serius atau tidak peduli. Nampaknya tiada sesiapa boleh mengelak daripada kesan pencemaran plastik terutamanya wanita, disebabkan beberapa faktor termasuk perbezaan dari segi biologi, peranan jantina, dan ketidaksamaan yang berlaku.
Pasukan penyelidik yang diketuai oleh Stefanie Hellweg, seorang profesor reka bentuk sistem ekologi di universiti Switzerland ETH Zurich, mendapati sekurang-kurangnya 10,500 bahan kimia digunakan untuk membuat plastik. Sebahagian daripada bahan kimia ini mampu mengakibatkan kesan kesihatan negatif yang serius. Penulis utama kajian dan pelajar kedoktoran di ETH Zurich, Helene Wiesinger, menyatakan bahawa sekurang-kurangnya 1,000 bahan kimia yang dikenal pasti sebagai membimbangkan boleh memudaratkan walaupun dalam dos yang kecil.
Wanita dan lelaki terdedah kepada bahaya tempat kerja yang berbeza disebabkan oleh perbezaan jantina biologi dalam saiz badan, jumlah tisu adipos, organ pembiakan, hormon dan perbezaan biologi dan fisiologi yang lain (Lynn, 2017). Secara amnya, wanita mempunyai bahagian tisu adipos yang lebih banyak berbanding lelaki. Tisu adipos adalah tempat untuk penyimpanan tenaga, tetapi ia juga merupakan tempat yang berpotensi untuk bioakumulasi bahan toksik. Menurut kajian oleh Jackson, E. et al. (2017), potensi bioakumulasi toksin berbeza antara kelas lipid yang berbeza. Sebagai contoh, fosfolipid mempunyai kekutuban sederhana, manakala trigliserida dan asid lemak bebas memaparkan kekutuban neutral, yang boleh mempengaruhi kecenderungan mereka untuk mengumpul toksin.
Semakin tinggi tahap estrogen pada wanita, semakin besar jumlah tisu adipos yang akan menyimpan toksin. Wanita juga akan menjadi lebih sensitif kepada toksin semasa akil baligh, kehamilan, penyusuan, dan menopaus. Bahan kimia seperti Bisphenol A (BPA), ftalat, dan polybrominated diphenyl ethers (PBDE) boleh menyebabkan hasil kelahiran yang tidak normal pada kanak-kanak. Banyak kajian telah menunjukkan korelasi antara kanser payudara dan pendedahan kepada bahan kimia yang mengganggu endokrin dalam rahim dan selepas kelahiran (Marine Plastic Litter in East Asian Seas: Gender, Human Rights and Economic Dimensions, n.d.). Kajian dari Pusat Kesuburan Hospital Besar Massachusetts dari 2004-2014 telah menemukan ftalat yang dipanggil di-2-ethylhexyl (DEHP) dalam lebih daripada 250 wanita Amerika. Kepekatan DEHP yang tinggi boleh menyebabkan keguguran kepada wanita. DEHP ialah pemplastik yang boleh menjadikan plastik polivinil klorida (PVC) lebih fleksibel dan tahan lama (Feldscher, 2016).
Sementara itu, BPA dikaitkan dengan ketidaksuburan, sista ovari, dan kanser ovari. Para saintis di China telah menyemak enam kajian tentang bagaimana BPA memberi kesan kepada kesuburan wanita pada 2016. BPA mengganggu kelenjar yang dikaitkan dengan akil baligh dan boleh menyebabkan perubahan struktur pada rahim dan ovari, yang secara khusus dipengaruhi oleh BPA. Satu kajian awal mengenai wanita yang menjalani rawatan kesuburan mendapati bahawa individu yang mempunyai tahap BPA yang lebih tinggi dalam sistem mereka mempunyai kurang telur yang cukup matang untuk disenyawakan (Parley, 2021). Di samping itu, pendedahan BPA pada wanita boleh merosakkan permulaan meiosis (pembahagian sel), pengubah suaian steroidogenesis (proses menukar kolesterol kepada hormon steroid aktif secara biologi), dan mengurangkan kualiti oosit (sel telur) pada wanita yang menjalani IVF (Flaws et al., n.d.).
Selain itu, banyak produk kebersihan wanita mungkin mengandungi bisphenol A (BPA) atau bisphenol S (BPS). Seorang wanita boleh menggunakan purata 11,000 tampon atau pad sepanjang hayat mereka. Tampon dan pad masing-masing terdiri daripada 6% dan 90% plastik. Itu adalah 11,000 kali lebih berkemungkinan tercemar oleh bahan kimia plastik berbahaya. Menurut kajian terbaru oleh Gao, C, J, dan Kannan, K (2020), terdapat pendedahan ftalat, paraben, dan bisphenol yang ketara melalui laluan penyerapan kulit daripada penggunaan pad, pelapik seluar dalam dan tampon. Bahan kimia ini bersentuhan dengan kulit kita dan akhirnya melekat pada sisi faraj kita, menyebabkan bahaya yang serius kepada kesihatan.
Satu lagi faktor yang menyumbang kepada mengapa wanita lebih terdedah kepada pencemaran plastik ialah gaji yang lebih rendah dan kekurangan pekerjaan yang layak. Disebabkan oleh ketidaksaksamaan hak dalam pendidikan di beberapa negara membangun, wanita disekat daripada jawatan yang lebih tinggi. Menurut kajian yang dijalankan di Brasilia, Brazil, 67% daripada pengutip sampah adalah wanita (Marques et al., 2020). Kebanyakan pengutip sampah wanita tidak melindungi diri mereka semasa mengumpul sisa kerana mereka kekurangan peralatan perlindungan diri, kereta sorong, basikal roda tiga dan kemudahan penstoran berbanding lelaki. Disebabkan masalah ini, pengutip sampah wanita sangat terdedah kepada bahaya toksik yang boleh menjejaskan kesihatan mereka. Bahaya toksik daripada plastik boleh menyebabkan keguguran, kelahiran mati, dan kelahiran pramatang kepada wanita yang bekerja sebagai pengutip sampah di tapak pelupusan kerana mereka terdedah kepada bahan kimia (Donovan & Obiria, 2022).
Selain itu, bahan kimia daripada plastik boleh menyebabkan kitaran haid tidak teratur terutamanya kepada pengutip sampah wanita dari tapak pelupusan sampah. Seorang pengutip sampah di Dandora Hills, Nairobi, Kenya bernama Wanjira telah menghadapi haid yang berat dan menyakitkan sekurang-kurangnya dua kali sebulan selama hampir dua tahun. Beberapa pengutip sampah juga menghadapi isu yang sama dalam salah satu temu bual oleh The Fuller Project. Sejumlah 21 daripada 32 wanita tersebut mengalami haid tidak teratur, antaranya sekali atau dua kali sebulan manakala yang lain datang haid selepas lapan bulan (Donovan & Obiria, 2022).
Menurut UNEP, kajian dari 2019 menunjukkan bahawa wanita yang menghidap diabetes di Mexico mempunyai tahap BPA yang lebih tinggi dalam air kencing mereka, dan tahap pendedahan adalah lebih tinggi untuk wanita yang lebih tua. Pembakaran sisa plastik yang merupakan amalan permulaan kebakaran yang tipikal di kebanyakan negara Global Selatan, adalah sangat karsinogenik disebabkan oleh dioksin, yang dikaitkan dengan sisa plastik yang dibakar dan menyebabkan kesan negatif terutamanya kepada wanita (Environmental Justice Impacts of Marine Litter and Plastic Pollution, n.d.).
Walaupun plumbum dan kadmium digunakan secara meluas untuk pelbagai produk, pendedahan kepada plumbum dan kadmium boleh menyebabkan kanser. Plumbum dikaitkan dengan peningkatan risiko kanser paru-paru, perut dan otak (gliomas) dan diklasifikasikan sebagai ‘mungkin karsinogenik’ kepada manusia oleh Agensi Penyelidikan Kanser Antarabangsa, manakala kadmium dikaitkan dengan peningkatan risiko kanser paru-paru, prostat dan buah pinggang. Kepekatan plumbum dalam peredaran dikaitkan dengan pertangguhan permulaan akil baligh wanita dan juga dikaitkan dengan permulaan menopaus yang lebih awal. Ini menunjukkan bahawa pendedahan kepada plumbum boleh mengurangkan jangka hayat pembiakan wanita (Flaws et al., n.d.).
Jelas sekali bahawa wanita lebih terjejas kepada pencemaran plastik berbanding lelaki. Untuk menyelamatkan isteri, ibu, anak perempuan dan orang tersayang, kita mesti melakukan yang terbaik untuk mengurangkan dan membebaskan diri daripada plastik. “Kita tidak memerlukan segelintir orang melakukan sisa sifar dengan sempurna. Kita memerlukan berjuta-juta orang melakukannya secara tidak sempurna.” —Anne Marie Bonneau
Artikel di atas telah disumbang oleh Ung Jun Min & Qaisara Izzaty, pelajar latihan SAM
Rujukan
[1] Segran, E. (2021) There are thousands more toxic chemicals in plastic than we thought. Retrieved from https://www.fastcompany.com/90649480/there-are-thousands-more-toxic-chemicals-in-plastic-than-we-thought#:~:text=The%20team%20of%20researchers%2C%20led,in%20the%20plastics%20they%20studied.
[2] Okunola A, A., Kehinde I, O., Oluwaseun, A., & Olufiropo E, A. (2019). Public and Environmental Health Effects of Plastic Wastes Disposal: A Review. Retrieved from https://doi.org/10.23937/2572-4061.1510021
[3] Lynn, H. (2017) Plastics, gender and the environment | Women Engage for a Common Future. Retrieved from https://www.boell.de/sites/default/files/2022-02/plastics-gender-environment.pdf
[4] Jackson, E., Shoemaker, R., Larian, N., & Cassis, L. (2017) Adipose Tissue as a Site of Toxin Accumulation. Retrieved from https://doi.org/10.1002/cphy.c160038
[5] PLASTICIZER: Women, the first victims of plastic pollution. (2020) |The SeaCleaners.Retrieved from https://www.theseacleaners.org/news/plasticizer-women-the-first-victims-of-plastic-pollution/
[6] Marine plastic litter in East Asian Seas: Gender, human rights and economic dimensions. (n.d.). Retrieved from https://www.sea-circular.org/wp-content/uploads/2019/11/SEI_SEA-circular-1.pdf
[7] Feldscher, K. (2016, November 8). Exposure to phthalates may raise risk of pregnancy loss, gestational diabetes. News. Retrieved from https://www.hsph.harvard.edu/news/features/phthalates-exposure-pregnancy-loss-gestational-diabetes/
[8] Parley. (2021, April 8). PARLEY. Retrieved from https://www.parley.tv/updates/2021/3/26/parley-air-plastic-and-womens-health
[9] Flaws, J., Damdimopoulou, P., Patisaul, H., Gore, A., Raetzman, L., & Vandenberg, L. (n.d.). PLASTICS, EDCs & HEALTH A GUIDE FOR PUBLIC INTEREST ORGANIZATIONS AND POLICY-MAKERS ON ENDOCRINE DISRUPTING CHEMICALS & PLASTICS. Retrieved from https://www.endocrine.org/-/media/endocrine/files/topics/edc_guide_2020_v1_6chqennew-version.pdf
[10] Speranskaya, O., (n.d.). POLLUTION AFFECTING THE LIVES OF WOMEN. Retrieved from https://ipen.org/sites/default/files/documents/Olga%20multistakeholder%20dialogue%20UNEA3.pdf
[11] Gao, C. J., & Kannan, K. (2020) Phthalates, bisphenols, parabens, and triclocarban in feminine hygiene products from the United States and their implications for human exposure. Retrieved from https://www.researchgate.net/publication/338657514_Phthalates_bisphenols_parabens_and_triclocarban_in_feminine_hygiene_products_from_the_United_States_and_their_implications_for_human_exposure
[12] Marques, C, P., Zolnikov, T, R., Noronha, J, M., Tuesta, A, A., Bashashi, M. & Cruvinel, V, R, N. (2020) Social vulnerabilities of female waste pickers in Brasilia, Brazil. Retrieved from https://www.tandfonline.com/doi/abs/10.1080/19338244.2020.1787315?journalCode=vaeh20
[13] Odonkor, E., & Gilchrist, K. (2021) Why gender is at the heart of transforming the plastics value chain | World Economic Forum. Retrieved from https://www.weforum.org/agenda/2021/05/gender-women-plastics-ghana/#:~:text=Women%27s%20bodies%20generally%20store%20a,than%20men%20with%20similar%20exposure
[14] Donovan, L., & Obiria, M. (2022, August 30). A toxic trash site in Kenya is making women sick. The Fuller Project. Retrieved from https://fullerproject.org/story/women-waste-pickers-kenya-dumpsite-reproductive-health/
[15] Environmental Justice Impacts of Marine Litter and Plastic Pollution. (n.d.). Retrieved from https://wedocs.unep.org/bitstream/handle/20.500.11822/35417/EJIPP.pdf
